Matka Boska Szopienicka

Poruszająca historia opowiedziana językiem tańca w reżyserii Agnieszki Cygan inspirowana życiem Jolanty Wadowskiej-Król, lekarki która w 1974 odkryła nieznaną dotąd chorobę jaką jest ołowica. 

U swoich małych pacjentów zauważyła szereg objawów i dolegliwości mogących sugerować zatrucie metalami ciężkimi, co zgłosiła Wojewódzkiemu Konsultantowi Medycznemu - profesor Bożenie Hager-Małeckiej. Przebadano ponad 4,5 tysiąca dzieci. Już po otrzymaniu wstępnych wyników okazało się, że skala problemu zatrucia ołowiem u dzieci na tym obszarze jest ogromna, a wyniki badań są wręcz przerażające. Publikacja wyników w 1974 roku w rozprawie doktorskiej wywołała reakcję rządzącej wówczas w Polsce PZPR. Nastąpiły naciski, presja, rozmowy ostrzegawcze, a nawet groźby, by wycofała się z tych działań. Władze uczelni, mimo wysokiej oceny promotora, nie dopuszczały do obrony doktoratu ani publikacji otrzymanych wyników. Wszystkie egzemplarze rozprawy w tajemniczy sposób zaginęły. Batalia na rzecz poprawy stanu zdrowia dzieci, rozpoczęta przez doktor Wadowską-Król, przyniosła jednak znaczące efekty. Zorganizowano leczenie tysięcy dzieci dotkniętych zagrożeniem ołowicy w sanatoriach w Istebnej i Rabce. W 1975 r. Miejska Rada Narodowa w Katowicach zdecydowała o rozbiórce domów stojących najbliżej komina huty. W utajnionym uzasadnieniu napisano, że "budynki są w strefie stwarzającej bezpośrednie zagrożenie życiu i zdrowiu mieszkańców".

Matka Boska Szopienicka to określenie, którą stworzyli ludzie nie wierzący w "domniemaną" ołowianą epidemię. Kadra zarządzająca hutą była przeciwna działaniom Jolanty Wadowskiej- Król i prześmiewczo nadano jej ten pseudonim. Do dzisiaj w dzielnicach za które, odpowiedzialna była Jolanta Wadowska- Król jest ciepło wspominana, a w głosach czuć wdzięczność za wszystkie działania.

Niemal 50 lat temu Jolanta Wadowska Król, nie obroniła doktoratu nad którym pracowała długi czas. W 2021 roku wszczęto procedurę nadania tytułu doktora honoris causa na wniosek rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Agnieszka Cygan, wnuczka wspomnianej Jolanty Wadowskiej Król, przedstawia tę historią językiem tańca. Wykorzystując techniki tańca współczesnego, jazzu czy hip hopu spróbuje doświadczyć emocji, o których tylko słyszała. Współczesna wersja historii, ożywiła ołów do postaci męskiej, w którą wcielił się Patryk Laudański. Srebrzysta postać czystego zła jest symbolem niewidzialnego przeciwnika z jakim musiała się zmierzyć główna postać.

Agnieszka Cygan przed stworzeniem scenariusza zadała pytanie: co by zrobiła Jolanta Wadowska Król, gdyby znała przyszłość, gdyby wiedziała że nie obroni doktoratu i jej kariera skończy się w tej samej przychodni, w której rozpoczęła swoje życie zawodowe? Jolanta Wadowska- Król w każdej wypowiedzi podkreśla, że był to jej obowiązek, że musiała leczyć te dzieci, które potrzebowały natychmiastowego wsparcia. Mówi również o tym, że zdawała sobie sprawę z konsekwencji swoich działań. Ta postawa odważnej kobiety, zainspirowała Agnieszkę Cygan do stworzenia spektaklu, pełnego emocji, walki i nadziei na odmianę losu mieszkańców Szopienic.

Reżyseria i choreografia: Agnieszka Cygan.

W rolach głównych: Karolina Łykowska, Aleksandra Kępińska, Anna Brykowska, Mariola Gidelska, Patryk Laudański oraz Małgorzata Gierach, Emilia Walczak, Martyna Łysiak, Julia Feliniak, Martyna Szatkowska, Anna Brykowska, Monika Cierniak, Aleksandra Metera, Oliwia Jaworska, Nicola Gremplica, Zuzanna Tkaczyk.

Spektakl zrealizowano w ramach środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.